Kernvisie Bacheloropleidingen
Op deze pagina lees je alles over de ontwikkelingen van de Kernvisie Bacheloropleidingen op weg naar toekomstbestendig onderwijs.
Kernvisie Bacheloropleidingen- Samenvatting
Het afgelopen jaar is vanuit de midterm-evaluatie van onze juridische opleidingen een kernvisie geformuleerd op ons bacheloronderwijs. Een adviesgroep onder leiding van Jan Adriaanse ontwikkelde op verzoek van het faculteitsbestuur de kernvisie met als doel ons onderwijs meer toekomstbestendig, inclusief en uitdagend te maken. In november heeft het faculteitsbestuur besloten om deze kernvisie te omarmen. Dit is te lezen in de bestuursreactie.
Bestuursreactie
De bestuursreactie beschrijft hoe alles tot stand is gekomen en benadrukt de urgentie ervan voor de faculteit der Rechtsgeleerdheid. Begin 2023 is de implementatie van de kernvisie van start gegaan met de kick-off van de taskforce. Deze taskforce staat onder leiding van Bastiaan Rijpkema en heeft het mandaat van het faculteitsbestuur om de komende periode, vanuit een brede facultaire betrokkenheid de maatregelen uit de kernvisie uit te werken. Hieronder volgt een samenvatting van de kernvisie die hier in zijn geheel te lezen is.
Urgentie
De Leidse juridische opleidingen zijn van goede kwaliteit. Zo blinkt de bachelor Rechtsgeleerdheid uit in de sterke oriëntatie op het positieve recht en de aandacht voor de grondslagen van het recht. Tegelijkertijd nemen de uitdagingen rap toe. De moderne arbeidsmarkt en veranderende samenleving verwachten meer van ons en onze studenten. Een lage opkomst van studenten in colleges en werkgroepen bevordert de zelfstandigheid en activatie van studenten niet voldoende. Deze ontwikkelingen laten de al hoge werkdruk voor docenten en ondersteuning verder toenemen: er zijn meer studenten, en dezelfde studenten komen te vaak terug om vakken te doen.
Deze uitdagingen kunnen uiteindelijk effect hebben op de kwaliteit, toekomstbestendigheid en financiering van onze juridische bacheloropleidingen.
Kernvisie
We willen toe naar bacheloronderwijs met een sterke identiteit waarin studenten op hoogwaardige en activerende wijze kennis en vaardigheden ontwikkelen. De kernvisie is uitgewerkt in een samenhangend pakket maatregelen dat als startpunt dient voor de implementatie. We willen onder meer een cultuuromslag maken waarin vrijblijvendheid wordt tegengegaan en actief studiegedrag wordt gestimuleerd. Dit moet leiden tot een combinatie van uitdagend en activerend onderwijs en een toetsbeleid dat het studeergedrag van onze studenten gericht stuurt.
Aan de kernvisie en de maatregelen ligt een aantal strategische pijlers ten grondslag.
Strategische pijlers
a) veranderingen in de maatschappij
Een gedegen positiefrechtelijke en academische basis vormt de ruggengraat van de opleiding. Om aan te sluiten bij de veranderende vragen en behoeften in de maatschappij willen we onze studenten opleiden tot veelzijdige, kritische en lerende professionals. Studenten die zich bewust zijn van de maatschappelijke context waarin het recht zich ontvouwt.
b) veranderingen in de arbeidsmarkt
We willen dat onze studenten inzetbaar blijven op de arbeidsmarkt, ook als die verandert. Studenten wensen een bredere loopbaanoriëntatie, waarin de togaberoepen niet al te centraal staan. Een dergelijke bredere oriëntatie sluit ook beter aan bij de beroepen waarin zij uiteindelijk terecht komen. Daarom willen we het onderwijsaanbod meer laten aansluiten bij de interesses van studenten en de breedte van de arbeidsmarkt.
c) Aansluiten bij onderwijsinnovaties en veranderingen in het onderwijslandschap.
Studenten waarderen online onderwijs omdat zij daardoor tijd- en plaats-onafhankelijk de onderwijsinhoud kunnen verwerken. We sluiten aan bij onderwijsinnovaties, zoals het gebruik van ICT in het onderwijs en de principes van flipped classroom. In lijn met de universitaire strategie, zal het onderwijs worden vormgegeven volgens de principes van blended learning.
We zetten sterk in op interdisciplinair onderwijs. Naast het vormen van een sterke juridische kern, komen studenten in aanraking met theorieën en onderzoeks(methoden) uit andere disciplines. Denk aan economie, politicologie, sociologie, psychologie en geesteswetenschappen. Studenten leren hierdoor welke perspectieven men kan betrekken bij juridische vraagstukken. Daarom zetten we met dit pakket ook in op de verbreding, verbetering en uitbreiding van het huidige vrije keuzeruimte aanbod.
We leggen de lat hoog (veeleisend), maar ondersteunen (helpen) studenten ook om zich te ontwikkelen tot personen die leiderschap nemen over hun eigen leven en professioneel handelen. De motivatie van studenten beïnvloeden we positief door uitdagend en inspirerend onderwijs te geven. Zo kunnen studenten bonuspunten behalen bij actieve deelname aan de werkgroepen.
We streven naar vrijheid in gebondenheid voor onze docenten. Wij verwachten dat docenten zich committeren aan het pakket van maatregelen en dat elk vak meegaat in de verandering. Daarbinnen is er ruimte voor docenten om uitdrukking te geven aan hun eigen creativiteit en studenten te activeren en uit te dagen.
Het curriculum kent een duidelijke opbouw in de vaardigheden. De vaardighedenlijn speelt hierbij een cruciale rol. Docenten zijn zich goed bewust van de plek van het vak binnen het curriculum en weten hoe het bijdraagt aan het behalen van de eindkwalificaties van de gehele bachelor.
Kwaliteit is niet alleen streven naar een bepaald niveau maar dit ook realiseren binnen een bepaald timeframe. We zijn in dat opzicht eisend, maar helpen waar studenten tegen hun eigen grenzen en beperkingen aanlopen. Met dat voor ogen werken we aan een inclusieve gemeenschap. Alle studenten krijgen eerlijke kansen om te voldoen aan de criteria en eisen voor onder andere het Bindend studieadvies (BSA).
Maatregelpakket als startpunt
Op basis van de bovenstaande pijlers en kerndoelen heeft de adviesgroep een aantal samenhangende maatregelen in een bijlage (2) opgesteld. De taskforce die zich gaat bezighouden met de implementatie van de kernvisie beschouwt deze maatregelen als een startpunt van waaruit verschillende teams aan de slag gaan. Het maatregelpakket wordt dus beschouwd als richtlijn. Hoewel nog onderhevig aan nuance en aanpassing, geven ze wel een indruk van de vernieuwingen die gaan plaatsvinden binnen het bacheloronderwijs. Hieronder een aantal van de belangrijkste maatregelen op een rij:
Een greep uit de maatregelen
Het niveau van het gehele curriculum van de bacheloropleidingen moet beter aansluiten op het startniveau van de masteropleidingen. Dit betekent dat het analytische en academische niveau van de vakken in het gehele curriculum wordt verhoogd. Er komt meer ruimte voor verdieping en reflectie waarmee de feitelijke kennis inhoudelijk wordt geïntensiveerd.
Een belangrijke maatregel is de invoering van verplichte matching met als doel om studenten een meer bewuste keuze te laten maken voor onze opleidingen.
Er komt een actief monitoringsysteem om studieachterstanden vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. In het eerste jaar wordt bij onvoldoende studievoortgang én motivatie het dringende advies gegeven om voor 1 februari te stoppen. In het tweede en derde jaar wordt een maximum gesteld aan het aantal vakken waar studenten met significante studievertraging zich voor mogen inschrijven.
Om studiesucces te vergroten zetten we in het curriculum een vaste structuur neer waarbij studenten per blok telkens drie vakken van 5 EC volgen. Een vaste structuur helpt studenten om in een optimale ‘studie cadans’ te komen.
De leerlijnen zijn consistent in hun opbouw waarbij de ingangseisen van vakken die op elkaar voorbouwen worden gehandhaafd. Ook wordt helder gecommuniceerd wat het niveau is van een vak binnen het curriculum.
Ook in de toetsing leggen we nadruk op kritische toepassing, analyse en reflectie.
Daarnaast zetten we toetsing niet alleen in voor inhoudelijke sturing maar ook voor de sturing van het studeergedrag van onze studenten. Minder vrijblijvendheid en we willen dat studenten gericht de mogelijkheid tot herkansing benutten.
Er komen minoren van 30 EC in het vijfde semester. We streven hierbij naar een breed aanbod, en interdisciplinaire minoren. Interdisciplinaire onderwijs speelt in het gehele curriculum een belangrijke rol.
We kiezen voor het aanbieden van een rijke combinatie van offline- en onlineonderwijs (blended learning), waarbij we zorgen voor goede ondersteuning voor docenten en studenten.
Per vak zal worden gekeken op welke wijze activerende werkvormen optimaal kunnen worden ingezet. De vakcoördinatoren kunnen kiezen uit een aantal mogelijkheden om hun onderwijs activerender te maken en kiezen de optie die het meest geschikt is voor hun specifieke vak.
Niet alleen de togaberoepen komen aan bod, maar juist ook de bredere (juridische) beroepspraktijk waarin een groot deel van de afgestudeerden werkzaam zal zijn. We bieden een combinatie aan van curriculaire activiteiten en extra-curriculaire activiteiten om studenten voor te bereiden op de snel veranderende arbeidsmarkt.
Docenten worden gefaciliteerd en ondersteund om de omslag binnen hun eigen vak te maken. Het gaat hierbij zowel om het toekennen en alloceren van tijd (R&D tijd) als om individuele ondersteuning. De Learning and Teaching Community (LTC) zal hierbij ook een belangrijke rol spelen.
Studenten worden actief betrokken bij de doorontwikkeling van het onderwijs. Er wordt ingezet op tussentijdse vakevaluaties, focusgroepen en panelgesprekken.
Alle actoren dragen in de opleiding eenduidig dezelfde boodschap uit. Dit begint in de communicatie richting toekomstige studenten en gaat door gedurende de hele bacheloropleiding. Zo weten studenten wat zij moeten doen om succesvol de opleiding te kunnen doorlopen.
Planning
We verwachten dat de implementatie van deze maatregelen twee tot drie jaar in beslag gaat nemen. Een taskforce, waarin opleidingsdirecteuren van de bachelor en master juridische opleidingen een actieve rol spelen, met bestuurlijk mandaat en doorzettingsmacht zal dit traject monitoren en begeleiden. Bij aanvang van het traject gaan diverse teams aan de slag met enkele onderwerpen (waaronder eindwerk, vijfde semester-minoren, diversiteit en inclusie en kwaliteitszorg) ter bevordering van de implementatie. De teams werken in opdracht van het faculteitsbestuur en onder leiding van de teamvoorzitters en de leiding van de taskforce. Voor de implementatie van de kernvisie zijn 5 doelen voor de taskforce geformuleerd, die hiernaast zijn omschreven.
Voor vragen over de kernvisie of taskforce
Mail naar Kernvisie BachelorWie nemen er plaats in de Taskforce Kernvisie Bachelor?
Voorzitter:
Prof. dr. Bastiaan Rijpkema (Opleidingsdirecteur Bachelor Rechtsgeleerdheid, voorzitter team versterken van de vaardighedenlijn en interdisciplinariteit)
Strategisch adviseur:
Prof. dr. mr. Jan Adriaanse (Wetenschappelijk Directeur Fiscaal & Economische Vakken)
Kernleden:
Mr. dr. Rogier Kegge (voorzitter team verdiepend, activerend onderwijs & blended faculty)
Mr. dr. Stijn Voskamp (voorzitter team studiebegeleiding, matching & leercontract)
Mr. dr. Daniëlla Dam (voorzitter team afstuderen)
Prof. dr. mr. Vanessa Mak (voorzitter team vrije keuzeruimte 5e semester & arbeidsmarkt-aansluiting onderwijs)
Dr. mr. Danielle Chevalier (voorzitter team diversiteit en inclusie)
Mr. dr. drs. Ellen Gijselaar (voorzitter team kwaliteitszorg onderwijs)
Prof. dr. mr. Armin Cuyvers (covoorzitter team afstuderen)
Drs. Niels van de Ven (Hoofd Onderwijs- en Studentzaken)
Mw. Julie Külsen (q.q. Student Assessor)
Student-lid Onderwijsbestuur
Projectbegeleiding & -ondersteuning:
Projectleider: Rachna in ’t Veld MSc (Reflect Academy)
Drs. Esther Poort (De Onderzoekerij)
Dr. Annemarie Venemans (De Onderzoekerij)
Drs. Nard Willemse (medewerker Onderwijsbeleid)
Nicole de Waal (Marketing & Communicatie)
Erik Kien (Bedrijfsvoering)